همین حالا تماس بگیرید (مشاوره رایگان)
قانون مدنی از ماده ۱۱۲۱ الی ۱۱۳۲ به فسخ نکاح تخصیص داده شده است و عیوب مرد و زن که حق فسخ نکاح برای طرفین ایجاد می کند، کاملاً عنوان شده است. اما موضوعی که بسیار اهمیت دارد «تکلیف مهریه» در فسخ نکاح و افتراق آن با طلاق است. مثلاً: مردی با زنی ازدواج می کند بعد متوجه عدم بکارت زوجه می شود، یا مورد دیگر، مردی در زمان ازدواج زوجه ای را انتخاب می کند که سالم بوده ولی بعد از ازدواج متوجه جنون وی می شود حال چه قبل از ازدواج هم مجنون بوده و از وی مخفی کرده باشند و یا بعد از عقد مجنون شده باشد- چه به صورت ادواری و چه به صورت دائمی- و مثال های بسیار از این تعداد... اما بسیاری از مردم فکر می کنند که اگر در موارد اشاره شده در قانون مدنی تقاضای فسخ عقد نکاح را بدهند از پرداخت مهریه معاف می شوند. در صورتی که قانون بر خلاف این عقیده است. ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی اشعار می دارد: «هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهریه ندارد، مگر در صورتی که موجب فسخ عنن باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است.» در این ماده اعلام شده که اگر زن باکره باشد در صورت فسخ، مهریه به وی تعلق نمی گیرد مگر اینکه مرد بیماری عنن (ناتوانی جنسی) داشته باشد که در این صورت نصف مهریه به وی تعلق می گیرد. حال اگر زن باکره نباشد هرگونه موارد فسخ اگر شامل زوج شود، باز هم می بایست مهریه زوجه را پرداخت کند. زوجه نیز اگر مطرح کننده دعوی فسخ عقد باشد با توجه به بیماری های مندرج در قانون مدنی در صورتی که باکره نباشد می تواند تمام مهریه خود را نیز همراه فسخ نکاح دریافت کند. تنها فرقی که فسخ نکاح با طلاق دارد اینکه اگر زوجه در زمان باکره بودن تقاضای طلاق دهد یا زوج در زمان باکرگی زوجه را مطلقه کند می بایست نصف مهریه پرداخت شود اما در فسخ نکاح اگر زوجه باکره باشد مهریه ای به وی تعلق نمی گیرد. اما در صورت عدم بکارت زوجه چه در طلاق و چه در فسخ نکاح هیچ تفاوتی در پرداخت مهریه نیست و تمام مهریه می بایست پرداخت شود. چون بسیاری از افراد به این تصور که چون موارد فسخ نکاح در زوجه آشکار شده قادر هستند که از فسخ نکاح استفاده نمایند و از پرداخت مهریه به زوجه رهایی یابند. در صورتی که فقط باکره بودن زوجه است که موجبات رهایی از پرداخت مهریه را در فسخ نکاح فراهم می کند، اما اگر زوجه باکره نباشد حال اگر مجنون باشد یا بیماری های دیگری از قبیل قرن، جذام، برص، افضاء، زمین گیری و نابینایی از هر دو چشم داشته باشد مرد اگر بخواهد نکاح را فسخ کند (با دارا بودن شرایط) می بایست تمام مهریه همسرش را پرداخت نماید. ابتدا به نظر می رسد بهتر است در صورت (عدم بکارت زوجه) زوج همیشه مطابق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی از خواسته طلاق استفاده کند تا از فسخ نکاح و در این باب دیگر نیاز نیست که به بیماری های فوق الاشعار در دادگاه اشاره نماید، یا اقدام به اثبات تدلیس در دادگاه کند و دلیل ارائه دهد. چون در هر دو حالت می بایست تمام مهریه را پرداخت کند، این موضوع از مفهوم مخالف ماده ۱۱۰۱ برداشت می شود. اما به این راحتی ها هم نیست این فقط در باب (مهریه) است. اگر زوجه بخواهد عقد نکاح را فسخ کند در صورت بکارت زوج هیچ مهریه ای پرداخت نمی کند و در صورت عدم بکارت زوج تمام مهریه را پرداخت می کند اما در خصوص طلاق اگر زوج بخواهد زوجه را مطلقه نماید در صورت بکارت نصف مهریه و در صورت عدم بکارت ۱- تمام مهریه ۲- اجرت المثل ایام زندگی ۳- در صورت دارا بودن شرایط، نصف دارایی ۴- نفقه معوقه و دوران عده را نیز باید همراه مهریه بدهد.
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل خوب دادگستری
همین حالا تماس بگیرید (مشاوره رایگان)
عیوبی که باعث فسخ نکاح می‌شوند
گفتیم که یکی از مواردی که باعث فسخ ازدواج میشود، «عیوب» است. در واقع، اگر یکی از دو طرف ازدواج، دچار بعضی عیب‌های مشخص باشد، همسرش می‌تواند به صورت یک‌طرفه و بدون رضایت او، ازدواج را فسخ کند. بعضی از این عیب‌ها مختص مردان است؛ یعنی اگر مردی چنین عیب‌هایی را داشته باشد، زن می‌تواند عقد را فسخ کند. بعضی هم مختص زنان است و مردان می‌توانند از آنها استفاده کنند. اما «جنون» یا همان دیوانگی عیب مشترکی است که هر یک دچار آن باشد، طرف مقابل می‌تواند ازدواج را فسخ کند.
همین حالا تماس بگیرید (مشاوره رایگان)
تفاوت فسخ و طلاق
این‌طور نیست که تنها راه بر هم خوردن عقد ازدواج، طلاق باشد. علاوه بر طلاق که شرایط خاص خودش را دارد، گاهی هم در شرایطی خاص می‌توان نکاح یا همان ازدواج را فسخ کرد. فسخ در قانون به حالتی گفته می شود که به اراده یکی از دو طرف عقد، اثر عقد از بین برود و وضعیت به حالت پیش از زمان عقد برگردد.
در مورد ازدواج چون رابطه قراردادی بین طرفین مالی نیست و بحث خانواده مطرح است، شرایطی که برای فسخ در قراردادهای مالی پیش‌بینی شده، مطرح نیست. مواردی که منجر به فسخ ازدواج میشود، به سه دسته (عیوب، تدلیس و تخلف از شرط صفت) تقسیم میشود. رسیدگی به این موارد در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد.
اما بعضی تفاوت‌های فسخ و طلاق این است که اولاً برای طلاق باید تشریفاتی خاص انجام داد، مثل خواندن صیغه طلاق یا حضور شاهد و… . اما در فسخ نیازی به این تشریفات نیست. ثانیاً پیش از وقوع طلاق باید از دادگاه حکم یا اذن گرفت، ولی فسخ نکاح نیاز به این اقدام ندارد و رسیدگی دادگاه محدود به احراز وجود حق فسخ است و تکلیفی در باب اصلاح زوجین و ارجاع به داوری ندارد. به علاوه، طلاق مخصوص عقد دائم است، ولی فسخ هم نکاح دائم و هم موقت را در بر می‌گیرد.
نکته: فسخ باید به صورت فوری انجام شود، چرا که هدف قانون‌گذار از اینکه حق فسخ را به یکی از طرفین داده، رفع فوری ضرر از وی است. به همین دلیل، طرفی که حق فسخ دارد به شرط آنکه از حق فسخ خود و فوریت آن اطلاع داشته باشد، باید فوراً آن را انجام دهد، وگرنه حق فسخ وی از بین می‌رود
همین حالا تماس بگیرید (مشاوره رایگان)
اعتبار
گواهی عدم امکان سازش چه مدت است؟
پس از صدور گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه اگر ظرف 3 ماه از تاریخ ابلاغ ( نه صدور گواهی ) به دفتر ثبت طلاق ارائه و تسلیم
نشود از اعتبار ساقط می شود و در صورت ارائه در مهلت مذکور، سر دفتر مکلف است به
طرفین اعلام نماید تا برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن حضور پیدا کند.
آیا
مدت 3 ماه مذکور در فوق در مورد احکام طلاق
هم می باشد؟
خیر، مهلت این صرفا برای گواهی عدم امکان سازش است نه حکم طلاق، باید
توجه داشت که گواهی عدم امکان سازش تنها اجازه اجرای صیغه طلاق و ثبت آن است ولی
حکم طلاقی که از سوی دادگاه صادر میشود مقید به زمان و مهلت نیست.
اگر زوجه
موفق به اخذ گواهی عدم امکان سازش شود ولی زوج پس از ارائه گواهی از سوی زوجه به
دفتر ثبت طلاق تقاضای اعسار از پرداخت مهریه نماید تاثیری بر گواهی عدم امکان سازش
و بی اعتباری آن دارد ؟
زوج نمی تواند با توسل به اقامه دعوی اعسار یا تقاضای تقسیط مهریه خود
را از انجام تکلیف قانونی یعنی تسلیم گواهی عدم امکان سازش ظرف مدت 3 ماه از تاریخ ابلاغ بی نیاز کند و از طرفی اگر زوجه گواهی را در مهلت قانونی
به دفتر ثبت طلاق تسلیم کرده باشد با تقدیم دادخواست اعسار یا درخواست تقسیط پرداخت
مهریه، به اعتبار گواهی عدم امکان سازش خدشه ای وارد نمیآید; زیرا در مهلت قانونی
به دفتر ثبت، طلاق تسلیم شده است.
همین حالا تماس بگیرید (مشاوره رایگان)
«هر گاه کسی بر حسب امر دیگری اقدام به عملی نماید که عرفاً برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص عادتاً مهیای آن عمل باشد،عامل مستحق اجرت عمل خود خواهد بود،مگر اینکه معلوم شود قصد تبرع داشته است.»(ماده 336 قانون مدنی)
تبصره 6 ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مقرر می دارد: «پس از طلاق در صورت درخواست زوجه مبنی بر مطالبه حق‌الزحمه کارهایی که شرعاً به عهده وی نبوده است،دادگاه بدواً از طریق تصالح نسبت به تأمین خواسته زوجه اقدام می نماید؛و در صورت عدم امکان تصالح چنانچه ضمن عقد یا عقد خارج لازم در خصوص امور مالی شرطی شده باشد،طبق آن عمل می شود،در غیر این صورت هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و نیز تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار وی نباشد،به ترتیب زیر عمل می شود:
الف- چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده،به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه ثابت شود،دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می نماید ... .»
به عبارتی زوجه با این شرایط می‌تواند اجرت المثل کارهای دوران زناشویی را مطالبه نماید:
1- درخواست طلاق از ناحیه زوج؛
2- عدم تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار وی ؛
3- عدم امکان سازش؛
4- وقوع طلاق.
دادگاه باتعیین کارشناس میزان اجرت المثل راتعیین می نمایداجرت المثل قائم به تعهدات شخص بوده لذا به ورثه منتقل نمی شود.
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل خوب دادگستری